İnternet ortamının hayatımızdaki yerinin büyümesiyle bu ortamda gerçekleşen hak ihlalleri ve suçlarda büyük bir artış gözlemlenmektedir. Buna bağlı olarak 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Kanunu ile internet ortamındaki rollerin tanımı ile bu rollerin hukuki ve cezai sorumluluklarının belirlenmesi yoluna gidilmiştir.
Hem 5651 sayılı Kanun kapsamında içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanması hem de marka hakkının ihlali, haksız rekabet gibi davalarda hukuki sorumluluğun belirlenebilmesi açısından internet ortamında önemli yere sahip olan içerik sağlayıcı, yer sağlayıcı ve erişim sağlayıcı kavramlarının net olarak anlaşılması ve birbirinden ayırt edilebilmesi gerekmektedir. Nitekim, bir olayda içerik sağlayıcı olan kişi başka bir olayda yer sağlayıcı olabilmektedir ve bu noktada sorumlulukları değişmektedir.
1. İÇERİK SAĞLAYICI
5651 sayılı Kanun’da içerik sağlayıcı “internet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren veya sağlayan” gerçek veya tüzel kişilerdir.
Örneğin bir blog sayfasında, Twitter, Facebook, Instagram gibi bir sosyal medya platformunda, eksisozluk.com gibi üyelik gerektiren internet ortamlarında veya internette karşılaştığımız herhangi bir web sitesinde yazı, ses veya görüntü paylaşımı yapan herkes içerik sağlayıcı sıfatını taşımaktadır.
İnternet sayfasının ait olduğu kişinin içerik sağlayıcı mı yoksa yer sağlayıcı mı olduğu konusunda yapılacak ayrım her olayın kendine özgüdür.
En basit örnekle; A kişisinin Twitter’a üye olarak paylaşım yapması halinde burada (A) içerik sağlayıcı, Twitter ise yer sağlayıcı olacaktır. Ancak Twitter’ın bizzat kendisi paylaşım yaparsa, burada Twitter içerik sağlayıcı olacaktır.
2. YER SAĞLAYICI
5651 sayılı Kanun’da yer sağlayıcı “hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten” gerçek veya tüzel kişilerdir. Kanundaki bu tanıma bakıldığında akla ilk gelen “hosting” ve “co-location” firmalarıdır. Ancak yer sağlayıcı kavramı nitelik itibariyle web hosting ve co-location firmalarıyla sınırlı değildir. Bunun yanında Youtube, Twitter, Ekşi Sözlük, forumlar, bloglar gibi kullanıcılarının üyelik yoluyla içerik yayınladığı web siteleri de yer sağlayıcıdır.
5651 sayılı Kanun ile Yönetmelikte yer sağlayıcılar arasında net bir ayrıma gidilmediyse de BTK, yer sağlayıcı belgesi için “Kendi Bünyesinde Hizmet Veren Yer Sağlayıcılar” ve “Ticari Amaçla Hizmet Veren Yer Sağlayıcılar” olmak üzere iki farklı kategori öngörmektedir.
3. ERİŞİM SAĞLAYICI
5651 sayılı Kanuna göre erişim sağlayıcı “kullanıcılarına internet ortamına erişim olanağı sağlayan” her türlü gerçek veya tüzel kişilerdir.
Kullanıcılarını internete erişimini sağlayan internet erişim sağlayıcı ve internet servis sağlayıcılar (ISS) erişim sağlayıcı kategorisindedir. Türkiye’deki erişim sağlayıcılara Türk Telekom, Turkcell, D-Smart Net, Uydunet’i örnek gösterebiliriz.